Narysujesz – zapamiętasz!
Gabriela Borowczyk
Marketing w Praktyce nr 12 / 2016 / Narzędzia / artykuł z wydania drukowanego
Zależy nam na tym, by motywować do działania, wzbudzać zaangażowanie i poczucie odpowiedzialności za realizację celu. Dlaczego by więc nie wykorzystać tego, co dają nam notatki wizualne? Sketchnoting to technika, której można się nauczyć.
W jaki sposób ludzie przyswajają informacje, uczą się? Jak je odtwarzają, czyli przywołują je ze swojej pamięci? Czy wszyscy myślimy w ten sam sposób? Dlaczego jedni coś zapamiętali, a drudzy nie? Czy zatem dany zapis informacji jest dla wszystkich w tym samym stopniu czytelny i zrozumiały?
Sekrety mózgu
Latamy w kosmos, potrafimy przeszczepiać serce, ale w dalszym ciągu funkcjonowanie ludzkiego mózgu jest dla nas pełne tajemnic. W latach osiemdziesiątych ubiegłego stulecia wykładowca Uniwersytetu Harvarda – Howard Gardner stworzył teorię inteligencji wielorakiej (theory of multiple intelligences). Gardner uważa, że nie istnieje tylko jeden rodzaj inteligencji i rozszerza to pojęcie, formułując aż osiem rodzajów inteligencji.
Zapewne zadajesz sobie teraz pytanie: ciekawe, jak to jest ze mną? Który rodzaj inteligencji u mnie przeważa? Otóż możesz zaspokoić swoją ciekawość i wykonać dość prosty test. Nie zajmie on wiele czasu1.
Zrobiłeś test? Wynik cię zaskoczył czy wręcz przeciwnie? Jaki typ inteligencji u ciebie przeważa? A może jest kilka dominujących? A idąc dalej, czy wiesz, jaki typ inteligencji przeważa u osób, z którymi współpracujesz? U twoich szefów czy klientów? U osób, którym chcesz przekazać informacje, komunikat reklamowy, czy też które chcesz do czegoś przekonać? Jak zatem formułować komunikaty, by były perswazyjne dla możliwie największej grupy odbiorców? Zarówno tych z przewagą inteligencji matematyczno-logicznej, jak i kinestetycznej?
Wielki duet: słowa i obrazy
Inny profesor, tym razem z kanadyjskiego uniwersytetu Western Ontario, Allan Paivio jest twórcą teorii podwójnego kodowania (dual coding theory), według której najsilniej kodujemy informacje na dwóch poziomach: obrazowym i werbalnym. Przyswajanie treści odbywa się najskuteczniej, jeśli zaangażujemy obydwa te kanały. Działają one bowiem niezależnie od siebie i jednocześnie wzmacniają przekaz, ułatwiając jego zapamiętanie, zrozumienie, a później przywołanie (przypomnienie). Co ciekawe, nasz mózg potrafi zinterpretować obraz w jedną dziesiątą sekundy. A wnioskowanie ułatwia nam tzw. domysł językowy.
Według badań przeprowadzonych przez Lindę Kreger Silverman: mniej więcej 30 proc. populacji używa wyłącznie myślenia wizualnego, kolejne 45 proc. łączy myślenie wizualne z myśleniem w formie słów, a 25 proc. myśli wyłącznie słowami.
Chcąc ilustrować swoje prezentacje Power Point, materiały czy newslettery, możesz oczywiście używać zdjęć z agencji, własnych fotografii czy rysunków innych osób. Ale cała frajda polega na tym, by samemu tworzyć sketchnotki. I tu na scenę wkracza sketchnoting – odręczne notatki graficzne. Kształty, rysunki i słowa.
Narysujesz – zrozumiesz/zapamiętasz
Prowadzisz spotkanie, moderujesz burzę mózgów – używaj flipowania, czyli elementów sketchnotingu na flipcharcie. Uaktywniają się wtedy w naszym mózgu tzw. neurony lustrzane, które pozwalają nam odczuwać emocje związane np. z tym, co rysujemy lub obserwujemy, jak ktoś inny to robi.
Zależy nam na tym, by motywować do działania, wzbudzać zaangażowanie i poczucie odpowiedzialności za realizację celu. Dlaczego by więc nie wykorzystać tego, co dają nam notatki wizualne? Sketchnoting to technika, której można się nauczyć. Nie chodzi tu o talent plastyczny. To prawda, jeśli masz takowy, to będzie ci łatwiej. Ale jeśli nie uważasz się za osobę utalentowaną plastycznie, to świat notatek wizualnych nie jest dla ciebie zamknięty. To tylko kwestia czasu, jaki temu poświęcisz i twojej własnej motywacji.
Bardzo często na początku moich warsztatów słyszę pełne obawy głosy: „Ale ja nie umiem rysować! Ostatni raz rysowałem w przedszkolu”. Uwielbiam potem patrzeć, jak uczestnicy zaczynają rysować i często są w szoku, jak świetnie im to wychodzi. O wypiekach na twarzy nie wspomnę…
Sketchnoting to nie tylko rysunki, to nie pismo obrazkowe czy rebusy – owszem, tutaj również piszemy, ale samo sedno sketchnotingu, najważniejsze to, co chcemy sami zapamiętać, bądź chcemy, by inni zapamiętali.
W notatkach graficznych ważną rolę odgrywają pola tekstowe, ramki (textcontainers), które porządkują i sprawiają, że nie tylko treści są lepiej widoczne, ale i ich powiązania czy zależności. Często używamy metafor rysunkowych, które angażują emocjonalnie uczestników spotkania.
Sketchnoting w biznesie, w marketingu, zarządzaniu procesami
Technikę tę można wykorzystać prawie wszędzie! Poniżej przedstawiam tylko niektóre obszary zastosowania:
Wizualizacja
– graficzne przedstawienie np. segmentacji klientów, grupy docelowej, persony. Gorąco rekomenduję wspólną pracę warsztatową z wizualizacją. Również w ten sposób podane dane liczbowe są bardziej przejrzyste i zrozumiałe.
Graphic recording
– wielkoformatowy zapis graficzny konferencji, ważnego spotkania strategicznego, grupy focusowej, dyskusji itp. Wykonuje się go z reguły na większym formacie (są do tego specjalne tablice) lub po prostu na flipcharcie.
Customer experience mapping
– mapowanie doświadczeń klientów jest strategicznym narzędziem do uchwycenia punktów interakcji marki z jej odbiorcą. Przydatne jest także wcześniejsze zwizualizowanie persony uosabiającej przedstawiciela grupy docelowej, który dzięki twojej marce chce osiągnąć jakiś cel czy zaspokoić swoje potrzeby.
Zarządzanie procesami
– sketchnoting służy tu rozrysowaniu procesu, pokazaniu zależności, zwizualizowaniu najważniejszych etapów, punktów krytycznych, obszarów działania a nawet rozpisaniu konkretnych zadań czy zakresów odpowiedzialności. Ludzie inaczej pracują, jeśli zobaczą i zrozumieją cały zwizualizowany proces i swoją w nim rolę.
Visual storytelling
– o wartości storytellingu napisano już bardzo wiele, a teraz pójdź krok dalej – narysuj to! Przydaje się m.in. w komunikacji, sprzedaży i budowaniu zespołów, a nawet w tworzeniu instrukcji.
Praca kreatywna
– jeśli w pracy kreatywnej potrzebujesz inspiracji, odblokowania – rysuj! Cóż masz do stracenia? A do zyskania tyle!
Podsumowania
– nawet jeśli nie prowadzisz projektu narzędziami wizualnymi, gorąco zachęcam, by od czasu do czasu złamać rutynę i zaproponować wizualne podsumowanie projektu/ etapu projektu i wspólnie z grupą rozrysować, gdzie jesteśmy, co mamy zrobione, a co jeszcze przed nami, czego się dowiedzieliśmy, a czego jeszcze nie wiemy?
Format
– sketchnoting może być także użyty jako format reklam, komunikacji w social mediach, identyfikacji wizualnej, sposób na prezentację multimedialną (rysunki skanuję wtedy np. do PowerPointa), graficzną stronę twojego newslettera, bloga itp.
Flipowanie
– jeśli pracujesz z flipchartem na sali szkoleniowej czy podczas pracy z grupą/z klientami, to warto poznać techniki flipowania oparte na elementach sketchnotingu. Możesz takie flipcharty przygotować wcześniej, jak i tworzyć je na gorąco przy odbiorcach. Zaangażowanie gwarantowane.
Burze mózgów
– oczywiście stosujesz burze mózgów. Ale powiedz szczerze, jakie znasz techniki prowadzenia burz mózgów, a przede wszystkim jak je zapisujesz? Mapy myśli czy flipowanie to idealna, inspirująca i kreatywna forma zapisu.
Facylitacja graficzna
– to prowadzenie grupy, czasem też moderowanie za pomocą narzędzi wizualnych. Niesamowite efekty powstają w pracy z grupą, którą zachęcisz do rysowania, wycinania, klejenia, pisania, łączenia elementów.
Notatki graficzne
– rób na swoje potrzeby sketchnotingowe zapiski ze szkoleń, wykładów, spotkań, webinarów czy konferencji, w których uczestniczysz. Poćwiczysz myślenie wizualne i zostanie ci inspirująca notatka.
Przykłady można by jeszcze mnożyć: agile, scrum, sprzedaż… A ty w swojej pracy, jaki jeszcze widzisz obszar zastosowania sketchnotingu? Napisz do mnie. Albo narysuj.
ARTYKUŁ Z WYDANIA DRUKOWANEGO
Gabriela Borowczyk, trener myślenia wizualnego i kreatywności, sketchnoterka i propagatorka flipowania.
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
1 Materiały znajdziesz pod linkiem: http://www.ppp5katowice.pl/attachments/article/120/Kwestionariusz%20inteligencji%20wielorakiej%20Gardnera.pdf